Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), sıklıkla çocukluk dönemlerinde ortaya çıkan, aşırı hareketlilik ve aktif olma halidir. Diğer bir tanımı ile çocukların kendini kontrol etmekte zorlandığı ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, çok erken yaşlarda fark edilebileceği gibi, çocukların okula başladıkları dönem ve sonrasında oldukça belirgin bir şekilde kendisini göstermektedir. Yani çocuklar için 6 yaş ve sonrası, rahatsızlığın teşhis ve tedavisi açısından oldukça önemlidir. Fark edilmediği, önemsenmediği ya da kontrol altına alınmadığı takdirde, ciddi akademik, psikolojik ve sosyal problemlere yol açabilmektedir.
DEHB’in toplum içerisinde görülme sıklığı %5-8 oranındadır. Yani görülme sıklığı oldukça fazladır. Bununla birlikte çocukluk döneminde ortaya çıkan bir rahatsızlık olmasına rağmen tedavi edilmediğinde ya da kontrol altına alınmadığında yetişkinlik döneminde de görülebilmektedir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedenleri
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, genetik ve biyolojik faktörlerin etkisi sonucu ortaya çıkan nörolojik bir rahatsızlıktır. Yani toplumda bilinenin aksine ailelerin ya da eğitimcilerin yanlış tutum ve davranışları sonucu ortaya çıkabilecek bir rahatsızlık değildir.
Bir kişide DEHB görülebilmesinde en belirleyici etken genetik mirastır. Genetik faktörlerin DEHB’in oluşumuna etkisi %75-80 civarında çok ciddi bir orandır. Bununla birlikte hamilelik esnasında annenin sigara, kurşun, alkol gibi zararlı maddelere maruz kalması ya da kullanması genetik faktörlerden sonra DEHB’in oluşmasında oldukça fazla paya sahiptir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu belirtileri kişilere, aile yapısına ya da yaşam şartlarına göre değişiklikler göstermekle birlikte; dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik olmak üzere 3 farklı başlıkta incelenmektedir.
DEHB dikkat eksikliği belirtileri şöyledir;
- Çabuk sıkılmak
- Bir işi üzerinde uzun süre çalışamamak
- Aşırı unutkanlık
- Dikkati belirli bir noktada toplayamamak
- Göz kontağı kurmaktan kaçınmak
- Yüzeysel düşünmek
- Detayları gözden kaçırmak
DEHB hiperaktivite belirtileri;
- Hızlı konuşmak ve hızlı hareket etmek
- Aşırı hareketlilik hali
- Hızlı konuşmaktan kaynaklı cümleleri birbirine bağlayamamak
- Elleri ve ayakları kontrol edememek, sürekli hareket halinde olmak
DEHB dürtüsellik belirtileri de şöyledir;
- Sabırsız ve aceleci davranmak
- İsteklerin bir an önce gerçekleşmesini beklemek
- Düşünmeden hareket etmek
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu İlk Fark Edilme Yaşı
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ilk fark edilme yaşı kişiye göre değişkenlik gösterebilen bir durumdur. Bazı çocuklarda hamilelik döneminde görülebilmekle birlikte, genellikle 3-4 yaşlarında ciddi belirtiler göstermeye başlamaktadır. DEHB aile bireyleri, ebeveynler tarafından ya da okul döneminde öğretmenler tarafından fark edilmektedir. Böyle bir durumdan şüphe duyulduğunda ilk yapılması gereken doktora başvurmak ve durum hakkında bilgi almaktır.
Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, ağırlıklı olarak çocukluk dönemlerinde görülmesine rağmen, zaman zaman yetişkinlerde de görülebilen bir rahatsızlıktır. DEHB’in çocukluk döneminde görülen belirtiler hiperaktivite ağırlıklı olmasına rağmen, bu durum yetişkinlerde dikkat eksikliği olarak görülmektedir. Bu nedenle yetişkinlerde sıklıkla görülen belirtilerden bazıları şöyledir;
- Ani duygu değişimleri
- Kararsızlık
- Bir işten çabuk sıkılmak, vazgeçmek
- Öfke kontrolsüzlüğü
- Dikkatsizlik
- Odaklanamamak
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, yetişkin bireyler için de tedavisi olan bir rahatsızlıktır. Fark edildiği anda doktora başvurmak ve en kısa sürede tedaviye başlamak en doğrusu olacaktır.
Dikkat Eksikliği Nasıl Giderilir?
DEHB tedavisinde ilk yapılması gereken alanında uzman kişiler tarafından gerekli teşhisin konulması ve sonrasında ailenin durum hakkında bilgilendirilmesidir. Hastalık ve tedavi süreci hakkında aile bireylerinin bilgilendirilmesi tedavinin sağlayacağı fayda açısından oldukça önemlidir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu genetik ve biyolojik faktörlerin etkisiyle oluşan bir rahatsızlık olduğundan uygulanan en yaygın tedavi yöntemi psikoterapiyle birlikte uygulanmakta olan ilaç tedavisidir.
0 Yorum