Paranoid Kişilik Bozukluğu Nedir?

Paranoid Kişilik Bozukluğu, temelde, başkalarının niyetlerini, sözlerini ve davranışlarını, kötü niyetli, aşağılayıcı veya tehdit edici olarak algılama ve yorumlama eğilimi ile karakterize edilir.

Genel olarak, paranoid bozukluk, yaşamın tüm yönlerini içine alan sabit fikirleri kapsar. Paranoid kişilik bozukluğu olan bireyler, başkalarının kendilerini istismar edeceğini ve zarar vereceğini, kendilerini aldatacağını düşünerek, başkalarının kendilerine olan sadakatinden şüphe duyarlar.

Bu kişiler, sıklıkla övgüleri bir eleştiri olarak algılarlar ve daha iyisini yapmak için içlerinde gizli bir dürtü olur. Hatta kendilerine yapılan yardım tekliflerini başarılı olmadıklarının bir göstergesi olarak algılarlar.

DSM'ye göre Paranoid Kişilik Bozukluğu için tanı kriterleri aşağıdaki gibidir:

1. Yeterli bir dayanak olmadan, başkaları tarafından sömürüldüklerini, aldatıldıklarını ve zarar gördüklerini düşünürler.

2. Gerekçe olmadan arkadaşların veya meslektaşların sadakatinden veya güvenilirliğinden şüphe duyarlar.

3. Bilginin kendisine karşı kullanılabileceğine dair haksız korku nedeniyle başkalarına güvenmekte isteksizdirler.

4. Kınama veya diğer hayırsever olaylar karşısında aşağılayıcı veya tehdit edici gizli anlamlar görürler.

5. Başkalarının kendilerine karşı yaptıkları hataları affetmezler.

6. Sebepsiz yere başkalarının kendi kişiliklerine ve itibarına karşı saldırdığını düşünürler.

7. Hayat arkadaşının, eşinin ya da cinsel partnerinin sadakatiyle ilgili hiçbir temele dayanmayan kuşkuları vardır.

Paranoid kişilik bozukluğundan müzdarip kişilerde altı temel inanç görülür

*Felaket her zaman ufuktadır. (Sürekli bir önsezi duygusuna sahiptirler)

*Dünya düşmanlarla doludur.

*Negatif olan tüm olaylar kötü niyetli insanlar tarafından başlatılır.

*Tüm olayların sebebi kişinin kendisidir.

*Tüm olayların kendisi ile mutlaka bağlantısı vardır. Ama salt olarak suçlu kendisi değildir. 

*İnsanlığın geri kalanından farklıdır.

Paranoid Kişilik Bozukluğunun sebebi nedir?

Nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, muhtemelen biyolojik ve psikolojik etkilerin karışımı olduğu düşünülmektedir. Şizofreni ile yakın akrabaları olan kişilerde daha yaygın olarak görülmektedir. Erken çocukluk döneminde görünen fiziksel veya duygusal travmanın hastalığın gelişiminde etkin rol oynadığı düşünülmektedir.

Paranoid Kişilik Bozukluğu nasıl tedavi edilir?

Hastalığa özgü şüphe ve güvensizlik özellikleri nedeniyle tedavi zor olabilir. Terapist tehditkar olarak görülebilir. Bu nedenle, bu bozukluk için spesifik bir tedaviden bahsetmek zordur, ancak denekler genellikle yapılandırılmış bir destekleyici psikoterapiye yanıt verir. İlk zor adım, olası alternatif açıklamalar olup olmadığını belirlemek için hastanın korkularını, inançlarını ve fikirlerini keşfetmenize olanak tanıyan bir güven ilişkisi kurmaktır (Örneğin, hastanın şüphesiyle empati kurmak gibi)

Tedavi ortamında, bu kişiler sert, meydan okuyan ve çekişmeli olma eğilimindedir. Bu yüzden, paranoyak iddiaların çürütülmesi ters bir etki yaratabilir. Psikoloğun yaptığı yetkin bir yorumu her zaman hoş karşılamayabilirler. Ayrıca rahatsız edici derecede şeffaf hissedebilirler ve psikologların fazla müdahaleci olduğunu düşünebilirler.

Paranoid Kişilik Bozukluğunun Komplikasyonları Nelerdir?

Bu bozukluğa sahip insanlar daha az işlevsel hayatlar yaşarlar. Bu hastalıkla ilişkili olağandışı ve şüpheli davranış, etkilenen bireyin ilişkilerinin yanı sıra sosyal olarak ve işyerinde işlev görme yeteneklerine de müdahale edebilir.

Tedavi semptomları iyileştirmeyi amaçlar ve etkilenen bireyler yaşamları boyunca tedaviye devam etmek zorunda kalabilir. Bu durumda bulunmak çok fazla duygusal kargaşaya neden olur. Bu nedenle, semptomları yönetmede destek ve bakımın büyük bir rolü vardır.