Empati Kurmak Öğrenilebilir mi?

Empati hepimizin çok yakından bildiği bir kavram. Günümüzde hepimizin dilinde olan bir kelime ve bu terimi duymayan kalmadı. Çok sık sempati kelimesiyle karıştırılsa da birçoğumuz ne anlama geldiği biliyor ve empatik bir insan olmaya çalışıyoruz.

Empati Ne Anlama Geliyor?

Empati, insan ilişkilerinin ve iletişimin temel bileşenlerinden biridir. Empati, bir başkasının duygularıyla rezonansa girme yeteneği olarak anlaşılabilir. Kişi kendini diğerinin durumuna yansıtmayı başardığında empatiden söz ederiz. Empati sözlük anlamıyla kendini başkalarının yerine koymayı başararak, onun ne hissettiğini anlama yetisidir. Empati kurabilen kişi başkalarıın duygularını farkında olabilir. Başkalarının deneyimlediklerini sezgileri aracılığıyla anlar.

Bazen hiç tanımadığımız, ilk kez gördüğümüz birisiyle kolaylıkla iletişim kurup anlaşırken buluruz kendimizi. İşte bu empati yeteneğimizin üstün olduğunu gösterir. 

Her birimizin empati konusuna doğuştan doğal bir yatkınlığı vardır, ancak tam olarak empati kurabilmek için kültürel, sosyal ve aile çevresi tarafından bireyin teşvik edilmesine ihtiyaç var. Başkaları için empati geliştirmek, başkalarının duygularını tespit etmeyi, diğerinin kafasında çok farklı şeyler olduğunu anlamayı ve olası bakış açılarının çeşitliliğini tanımayı mümkün kılar.

Başkalarının ne hissettiğini, acılarını, düşüncelerini anlamak size imkansızmış gibi görünüyor olabilir ancak herkes empati kurmayı öğrenebilir. Hepimiz birbirimizden anlayış aradığımız duyguları ve durumları hisseder ve yaşarız. Evet, sevilmenin ötesinde, anlaşılmayı seviyoruz. İşte empatinin devreye girdiği yer burasıdır. Bazen "Kendimi senin yerine koyamıyorum" diye duyduğumuz bu cümle, bize kişinin empatiden yoksun ve ilgisiz olduğunu gösterebilir.

Empati Kurabilmek Nasıl Öğrenilir?

Sosyal ağların ve teknolojinin farklı platformlarının çok yoğun olarak kullanıldığı günümüzde birbirimizin duyguları olduğunu kolay unutabiliyoruz. Bazılarımız çok erken yaşta empati kurabilme yeteneğine sahip oluyor. Empati yeteneğinin geliştirilmesindeki en temel unsur başka insanlarla kolaylıkla etkileşime girebilmektir. Son araştırmalar, bunun belirli biyolojik ve hatta genetik bağlarla ilişkili olduğunu, ancak aynı zamanda yaşam deneyimlerimizle ve özellikle erken çocukluk döneminde duygusal ve eğitici bağlamdaki öğrenmemizle bağlantılı olduğunu gösteriyor.

"Ben" i bir kenara bırakın: Sadece o kişiye odaklanmanız ve kendinizden bahsetmemeniz gerekiyor.

Karşınızdakini Yargılamayın: Eleştirel zihninizden ayrılın ve sadece dinleyin;

Kişinin jestlerini, kelime dağarcığını, bakışını, sözdizimini ve mikro ifadelerini gözlemleyin: Bu sinyallere dikkat ederek muhatabınızın ne hissettiğini veya sakladığını daha hızlı ve kolay anlayacaksınız.

Konsantrasyon ve sezgi, empatinin gerektirdiği duygulardır.

Empatiden bahsettiğimizde çoğunlukla duygusal empatiden bahsediliyor. Örneğin, evli bir çift iken partnerimizin ne hissettiğini algılama yeteneğimizi geliştiriyor ve aramızdaki bağı kuvvetlendiriyoruz. Ancak bir taraftan da duygusal empatinin zararları da olabilir. Eğer partneriniz derin bir duygusal krizin içindeyse siz de duygularını ve acısını anlama konusunda empati kurarken daha derin bir ıstırabın içine girebilirsiniz.

Ek olarak, kişinin başkalarının acısını gerçekten hissetmeyi kabul ettiği bu tür duygusal empati, kişinin kendi duygularıyla da temas kurmasını içerir.

Bilişsel empati ve duygusal empati, ancak gerçek iç olgunluğa ulaşmış bir kişide tam potansiyellerine gerçekten ulaşabilir.

Psikoloji alanındaki çalışmalar, başkalarının sıkıntısına kapılmamıza izin verdiğimizde, umutsuzluk, ıstırap, üzüntü gibi olumsuz veya stresli duyguları özümseme eğiliminde olduğumuzu göstermiştir.

Bu bağlamda, empatinin ikinci yönü olan bilişsel empati paha biçilmezdir. Duygular duygusal olarak yakın insanlar arasında otomatik olarak ve bilinçsizce yayılırken, tıpkı bir virüsün yayılacağı gibi, bilişsel empati daha ayrıntılı bir yaklaşım geliştirir: gerçekleri diğerinin gözünden görürüz, onların bakış açısını benimseyebiliriz. Dolayısıyla, bu ikinci empati biçimi, derinlemesine düşünmek için bir kapasite varsayar.

Bilişsel empati, başkalarının düşüncelerini ve niyetlerini anlama yeteneğini ifade ederken, duygusal empati, başkalarının duygusal durumlarını algılama yeteneğini ifade eder.

Kaynak: https://www.psychologue.net