" Daha çok zamanı var, " sonra yaparım, " hiç acelesi yok" benzeri cümleleri içimizden illa ki kurmuşuzdur. Bazen bazı işleri yapmaya koyulmak içimizden gelmez ve tembellik yapmak isteriz. Bu basit bir ev işi, okul ödevi, yöneticinizin size verdiği bir proje gibi önemli ya da önemsiz bir şey de olabilir. Önümüzdeki şeye bir türlü başlayamayız. Bir işi tatsız olması, sıkıcı olması, işin yapılmasının zor olması gibi nedenlerden dolayı o işi yapmayı sürekli ertelemek istiyor olabilirsiniz. Kişi eyleme geçmek yerine kafasında çeşitli bahaneler üreterek o işi yapmaktan kaçınıyor olabilir. Bazen de o işi yapmak yerine başka bir işi yapmaya başlayarak ertelemiş oluruz. Örneğin, ertesi gün önemli bir sınava hazırlanmanız gerektiğini farkındasınız ama onun yerine en sevdiğiniz yazarın yeni çıkan kitabını okuyorsunuz. Aslında kitap okuyor olmanız sizin tembel olduğunuzu göstermez, sadece o an başka bir işi yapmak yerine sevdiğiniz bir işi yapmayı tercih ediyor olursunuz, bu da bir erteleme davranışıdır. Peki erteleme durumunun tembellik ile bir bağlantısı yok ise aslında ne ile ilgilidir?
Neden Ertelemek İsteriz?
Yaptığımız işleri ertelemenin birçok sebebi olabilir. Bu sebeplerden bazılarını irdeleyelim.
Soyut Hedeflerin Olması
Kişiler önünü görmek isteyebilir. İnsanlar hedeflerinin net ve belirgin olduğu durumlara kıyasla soyut ve belirsiz hedefleri olduğu zaman daha fazla ertelerler. Örneğin, kilo vermek istiyorsunuz ama her Pazartesi diyete bir sonraki Pazartesi başlarım diyorsunuz, ne kadar sürede ne kadar kilo vereceğinizin belirsiz olması nedeniyle sürekli erteleme davranışı gösteriyorsunuz. Bunun yerine, şu andan itibaren her gün 30 dk yürüyüş yapacağım gibi somut bir hedef belirlerseniz erteleme davranışınızın önüne geçebilirsiniz.
Sonucunun Elde Edilmesi Uzak Olan İşler
İnsanlar kısa vadede iyi sonuç elde edebilecek, karşılığını alabilecek görevleri daha az ertelerler. Örneğin 3 ay sonra iş yerinde bir projeyi teslim etmeniz gerekiyor, daha nasılsa teslim süresine zaman var diye düşünüp işinize başlamayı sürekli erteleyebilirsiniz, çünkü elde edeceğiniz faydanın zamanı uzun bir süre sonrasıdır. Bu sebeple, insanlar harekete geçmek için o kadar az motive olurlar.
Gelecekteki Kişiden Kopukluk
İnsanlar bazen gelecekte olacağı kişiyi şimdi olduğu kişiden farklı olarak gördükleri için erteler. Örneğin, sağlıksız beslenirseniz mutlaka hastalanırsınız, bunu farkındasınız ama bunun yıllar içinde ciddi bir sorun haline geleceğini bildiğiniz için, hemen sağlıklı beslenmeye başlamaz sürekli ertelersiniz.
Gelecekteki Farklı Seçeneklere Odaklanma
İnsanlar bazen gelecekte kendilerine daha mantıklı ve çekici gelen bir işi yapmaya niyet ettikleri için şu an harekete geçmeyi ertelerler. Örneğin, bir pilates dersine katılmak istiyorsunuz ama evde kendi başınıza bunu yapmayı tercih etmek yerine işin uzmanı bir fizyoterapist yardımıyla pilates yapmayı istiyorsunuz, ancak, şu an bile başlamanın faydalı olacağını bildiğiniz halde ve geçiş yapmada hiçbir sorun yaşamayacağınızı farkında olmanıza rağmen ertelemeyi tercih edebilirsiniz.
Karamsar Olma
Erteleme davranışı, aynı zamanda, epizodik hafıza ve duygusal uyaranlarda rol oynadığı gösterilen parahipokampal korteksle de bağlantılıdır. Sürekli erteleyen kişilerin gelecekteki olayları olumsuz bir şekilde tahmin etme eğiliminde oldukları düşünülmektedir. Bu durum ise insanların şimdiki zamana dayanan anlık ödül karşılığı olan davranışlara yönlendiriyor.
Mükemmelliyetçi Olmak
İnsanlar bazen mükemmeliyetçiliklerinin bir sonucu olarak ertelerler. Mükemmeliyetçi olan bir kişi bazen hata yapmaktan o kadar çok korkar ki sonunda herhangi bir eylemde bulunmamayı tercih eder veya herhangi bir kusuru olan bir şeyi yapmaktan endişelenerek çeşitli şekillerde o işi erteler.
Örneğin, bir yazar kitabı üzerinde çalışmayı erteleyebilir, çünkü yazdığı her satırın mükemmel olmasını ister bu durum da hiçbir şey yazmamasına sebep olabilir. Ya da yazar aynı şekilde kitabını yayın evine göndermeyi erteleyebilir, çünkü öncelikle kendisi kusursuz olduğundan emin olmak ister.
Yüksek kaliteli işler başarmak isteyen kişiler bu sebeplerden dolayı kusursuz olmayı hedeflediklerinde sürekli erteleme davranışı sergileyebilirler. Ancak mükemmeliyetçiliğin başka bir yönü de vardır. İşleri ertelemek yerine bir an önce bitirip zamanında teslim etme güdüsünü de harekete geçirebilir.
Erteleme Hastalığı Nelere Yol Açar?
Bireyin doğru kararlar vermesine, hayallerinin gerçekleşmesine engel olan bir hastalıktır. Erteleme davranışı alışkanlık haline gelirse insan hayatını çıkmaza sürükleyebilir. Eğer erteleme hastalığınız varsa yapacağınız önemli bir işi yaparken çok fazla vakit kaybedersiniz.
Erteleme Hastalığı Kimlerde Görülür?
Erteleme Hastalığı toplumda çok yaygın görülen bir durumdur. Her yaştan insan da görülebilir ancak yapılan araştırmalar daha çok öğrencilerin % 80- % 90’nında daha yaygın olarak görüldüğünü söylüyor.
Erteleme Hastalığı İle Nasıl Başa Çıkabiliriz?
Öncelikle yapmanız gereken ilk iş erteleme davranışınızı yaptığınız anı farkında olup temel sebebini belirlemektir. Erteleme davranışınız yüzünden hayatınızda sorun yaşadığınızı düşünüyorsanız mutlaka bir yerden başlamanız gerekiyor.
Ulaşılabilir Hedefler Belirleyin: Kendinize günlük ulaşılabilir süresi belirli olan hedefler koyarak başlayabilirsiniz. Örneğin, yemekten sonra bulaşıkları yıkayacağım, 20 sayfa kitap okuyacağım gibi.
Hedeflerinizi İlan Edin: Çevrenizdeki herkes hangi gün ne yapacağınızı bilirse, onları hayal kırıklığına uğratmamak için ve kendinizi başkalarına kanıtlama dürtüsü ile erteleme davranışından vazgeçebilirsiniz.
Başarınızı Görselleştirin: Ertelemenin üstesinden gelmede başarılı olmak istiyorsanız, nihai başarınızı görselleştirmek çok önemlidir; Hayatta amaç ve hedeflerinize ulaştığınızı hayal edin.
İç Sesinize Direnin: Belki de sık sık kendinize "daha sonra yapabilirsin" diyorsunuz. Tam şu anda, kendinize şu anda bunu yapmak için gerçekten zamanınız olup olmadığını sorun: cevabınız evet ise, daha fazla gecikmeden yapın!
.jpg)
0 Yorum